Borowik szatański

NIEJADALNY

Borowik szatański - co to za grzyb?

Borowik szatański to średnio duży, jadalny grzyb z rodziny borowikowatych dość często występujący w Polsce. Rośnie głównie w lasach iglastych i mieszanych.

Borowik szatański - Opis wyglądu grzyba

Kapelusz:
Średnica 6–30 cm, szary, u dojrzałych osobników z odcieniem żółtawym, zielonkawym, po naciśnięciu brązowoochrowy. Półkulisty, później powyginany i spłaszczony, gruby. Skórka matowa, sucha, lub zamszowa, nie oddziela się od miąższu.

Pory:
Początkowo żółtawe, potem krwistoczerwone, z wiekiem przybierają brązowooliwkowy kolor. Uszkodzone sinieją.

Trzon:
Wysokość 5-15 cm, grubość 3-8 cm. Pełny, potężny, początkowo jest kulisty lub cylindryczny, potem baryłkowaty. Pod kapeluszem ma żółtawy kolor, niżej jest karminowoczerwony.

Miąższ:
Białawy, mięsisty, po przekrojeniu powoli sinieje. Smak łagodny, słaby zapach, stare osobniki mają zapach nieco przypominający padlinę.

Borowik szatański - Występowanie

Borowik szatański występuje tylko w Europie, Maroku w Afryce Północnej oraz w stanach Kalifornia i Waszyngton w USA. Wszędzie jest rzadki. W Polsce jest bardzo rzadki, wymierający. Rośnie w ciepłych lasach liściastych, zwłaszcza pod dębami i bukami, preferuje gleby wapienne. Owocniki wytwarza od lipca do września.
Gatunek ten znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – wymierający, krytycznie zagrożony. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Czechach, Niemczech, Danii, Słowacji, Finlandii, Holandii, Szwecji, Estonii, Anglii. Borowik szatański w Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
W Polsce jedno stanowisko tego gatunku znaleziono w buczynie storczykowej w Górach Kaczawskich, a drugie zostało odkryte w roku 2006 na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Są to stanowiska opisane w literaturze fachowej, niewykluczone jednak, że pojawia się czasami również na innych, nieopisanych w literaturze stanowiskach.

Borowik szatański - Rozmnażanie

Borowik szatański wytwarza zarodniki w kolorze oliwkowym gładkie, elipsoidalne, o rozmiarach 10 × 16 x 5–7 μm.

Borowik szatański - Przydatność spożywcza

Borowik szatański to grzyb trujący, szczególnie w stanie surowym. Zjedzenie owocników powoduje ciężkie dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Z grzyba wyizolowano muskarynę, ale ilości zawarte w owocnikach są przypuszczalnie zbyt małe, by odpowiadać za toksyczny efekt spożycia borowików szatańskich. Stosunkowo niedawno opisano obecność glikoproteiny o nazwie bolesatyna, mogącej mieć toksyczne działanie.

Borowik szatański - Ciekawostki

Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozował w roku 1831 Lenz nadając mu nazwę Boletus satanas. W ostatnich latach prowadzono badania filogenetyczne w obrębie rodzaju Boletus, w wyniku których systematyka tego rodzaju uległa znacznej zmianie. W 2014 r. Boletus satanas został przez Kuan Zhao & Zhu L. Yang przeniesiono do nowo utworzonego rodzaju Rubroboletus.
Nazwę polską nadała Alina Skirgiełło w 1939 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: grzyb krwisty i grzyb szatański. Obecnie nazwy polskie są niespójne z nową nazwą naukową.

Udostępnij stronę znajomym: